Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

Η Αριστερά της Μεταπολίτευσης

 Του Δαμιανού Παπαδημητρόπουλου, ΝΕΑ, 25.3.11
Από τη Μεταπολίτευση και µετά, µε την καθοριστική συµβολή του ΠΑΣΟΚ, η Αριστερά υπέστη µια µετάλλαξη. Από την Αριστερά της θυσίας, της ατοµικής θυσίας, για χάρη των µεγάλων πολιτικών και συλλογικών προταγµάτων, είτε αυτά ήταν ο σοσιαλισµός, είτε η δηµοκρατία, προταγµάτων που κάθεαριστερός ήταν διατεθειµένος να καταβάλει ατοµικό κόστος για να τα διεκδικήσει, περάσαµε, µε την εδραίωση της δηµοκρατίας, σε µιαν άλλου τύπου Αριστερά, περισσότερο οικονοµιστική και λιγότερο πολιτική. Απότη διεκδίκηση του συνολικού, περνάµε σε µιαν Αριστερά που εντός του συστήµατος διεκδικεί το ατοµικό,το µερικό, µια πιο εγωιστική Αριστερά που διεκδικεί το σήµερα.

Για να ικανοποιήσει οικονοµικά τούτη την ιδεολογική διεργασία (στην οποία οφείλεται η πολιτική επιτυχία του ΠΑΣΟΚ), το∆ηµόσιο κατέφυγε στο τύπωµα χρήµατος και σεεξωτερικό δανεισµό. Αλλά ο επαναλαµβανόµενος κρατικός δανεισµός προς εξυπηρέτηση ατοµικών αναγκών εδραιώνει στους Ελληνες µιαν αντίστοιχη ιδεολογία. Το κράτοςθεωρείται µια αστείρευτη πηγή πλούτου από την οποία µπορεί να διεκδικήσεικανείς ό,τι αναλογεί στις ανάγκες του, το κέρδος δεν αναζητείται πια µόνονστην αγορά, αλλά και στη µαχητική διεκδίκηση µεριδίων από τον απέραντο δηµόσιο κορβανά. Υπερβάλλοντας µπορούµε να πούµε ότι στην Ελλάδα δηµιουργήσαµε έναν δεύτερο, παράλληλο προς τον καπιταλιστικό, τρόπο παραγωγής που συνίσταται στην ατοµική (ή κλαδική) ιδιοποίηση δηµόσιου χώρου. Γιατί αυτόπου ξεκίνησε ως οικονοµική συνδροµήτου κράτους σε έναν ταλαιπωρηµένοπληθυσµό, πολύ σύντοµα κατέληξε σε ένα γενικευµένο πλιάτσικο των ατόµων εναντίον της δηµόσιας σφαίρας, σε ατοµική εδώ και τώρακατανάλωση της δηµόσιας σφαίρας.

∆εν ήτανµόνον οιυλικές εκφάνσεις του δηµόσιου χώρου (γη, χρήµα) πουδιεκδικήθηκαν προς ιδιοποίηση, τα ίδια έπαθαν και οι έννοιες. Η έννοια της γνώσης, για παράδειγµα,ως δηµοσίου αγαθού, ως αγαθού δηλαδή από το οποίο ωφελείται όλη η κοινωνία, στρεβλώθηκε, αποστερήθηκε του κοινωνικού της περιεχοµένου, ιδιωτικοποιήθηκε, κατάντησε ένα κενό γνωστικού περιεχοµένου αποδεικτικό χαρτί προς ιδιωτική επαγγελµατική εξαργύρωση. Η ίδια η έννοια της κοινωνίας, ο τρόπος που καταλαβαίνουµε την κοινωνία και τις συλλογικότητες γενικότερα, στρεβλώθηκε κι αυτή. Συλλογικό κατέληξε να θεωρείταιτο άθροισµα χιλιάδων ή εκατοµµυρίων επιµέρους ατοµικοτήτων και κοινωνικό συµφέρον το άθροισµα όλων αυτών των ατοµικών συµφερόντων. Αλλά όσες ατοµικότητες και αν προσθέσεικανείς, τίποτε συλλογικό δεν προκύπτει ωςάθροι σµα, αν δεν προηγηθεί ένας µετασχηµατισµός του ατοµικού, µετασχηµατισµός που αυτός και µόνον αυτός δηµιουργεί µια νέα διάσταση, τη διάσταση του συλλογικού, έναν νέο χώρο, τον δηµόσιο χώρο. Οταν λοιπόν λέµε ότι ο δηµόσιος χώρος λεηλατήθηκε,κατακλύσθηκε από το ατοµικό, δενπεριγράφουµε µόνο µιαν υλική λεηλασία, αλλά µια διαδικασία έκλειψης της ίδιας της έννοιας του δηµόσιου χώρου. Η οικονοµική χρεοκοπία του ∆ηµοσίου που ζούµε τελευταία δεν είναι παρά η ποσοτική έκφανση τουσυνολικότερου αυτού φαινοµένου. Η ανοµία – γιατί οι νόµοι είναι κι αυτοί µια συνθήκη συνοχής του δηµόσιου χώρου – είναι µια άλληέκφανση αυτής της καταστροφής.

Αν, όπως είπαµε, το ∆ηµόσιο είµαστε όλοι εµείς αλλάµετασχηµατισµένοι (σαν από ένανκαθρέφτη µέσω του οποίου βλέπουµε ο καθένας τον εαυτό του υπό το πρίσµα της κοινωνίας), ο κατακλυσµός και η καταστροφή του δηµόσιου χώρου από την έκρηξη της ατοµικότητας περιγράφει απλούστατα µία κατάσταση όπου το άτοµο, ο κλάδος και γενικότερα το µερικό στρέφεται εναντίον του γενικού και µέσω αυτού εναντίον όλων ηµώντων άλλων µεµονωµένα. Η ιδιοποίηση του δηµόσιου χώρου σηµαίνει λοιπόν γενικευµένο πόλεµο του καθενός εναντίον του διπλανού του, του ενός κλάδου εναντίον του άλλου, του σηµερινού συνταξιούχου εναντίον του αυριανού, της σηµερινής γενιάς εναντίον των εποµένων, µια ζωή αφόρητη έξω από τα ιδιωτικά µας καταφύγια, εκεί όπου αρχίζει µια κοινωνική ζούγκλα. Σηµαίνει τελικά την καταστροφή της πολιτικής και του πολιτισµού.

Η ιδεολογική αλλά και «αγωνιστική» συµβολή της µεταπολιτευτικής Αριστεράς (κι ας µην κυβέρνησε ποτέ) σε αυτήν την έξαρση του ατοµικισµού και την καταστροφή του δηµόσιου χώρου υπήρξε καθοριστική. Η Αριστερά προσχώρησε ασµένως στη λαϊκιστική στρέβλωση δικών της ιδεών κατά τη δεκαετία του ‘80 και έχει καταλήξει σήµερα να είναι προνοµιακός (αλλά όχι µοναδικός – ιδέ λαϊκή ∆εξιά) υπερασπιστής του πασοκικού λαϊκισµού της δεκαετίας αυτής. Η ρεαλιστική δυνατότητα, η διέξοδος, δηµιουργίας χρήµατος (και διά του δανεισµού) από το κράτος, γρήγορα έστρεψε την ταξική πάλη από το κεφάλαιο προς το κράτος, από τον ιδιωτικό τοµέα στον δηµόσιο χώρο. Η Αριστερά κατανόησε τον εαυτό της ως προνοµιακό φορέα αυτής της διεκδίκησης δηµόσιου χώρου, αλλά µε τον δικό της τρόπο: όχι τον κυβερνητικό - αναδιανεµητικό, αλλά τον αγωνιστικό. Σε κάθε περίπτωση η Αριστερά ταυτίζοντας το κράτος µε το κεφάλαιο έστρεψε τη διεκδίκηση εναντίον του κράτους, εναντίον της θεσπισµένης υπαρκτής συλλογικότητας. Ταυτίστηκε µε επιµέρους κοινωνικά στρώµατα ή κλάδους (του δηµόσιου τοµέα αλλά όχι µόνο), συµµάχησε µε το µερικό εναντίον του γενικού, συµµάχησε µε το άτοµο εναντίον του κράτους. Για αυτήν την Αριστερά που έχει υιοθετήσει τη σκοπιά του ατόµου, το κράτος, ακόµα και εν καιρώ δηµοκρατίας, δεν είµαστε όλοι εµείς, δεν είναι καν «δικό τους και δικό µας», είναι ξένο, ανήκει στον αντίπαλο, είναι ο πολιτικός φορέας του καπιταλισµού που πρέπει να καταστραφεί. Η υιοθέτηση της σκοπιάς του ατοµικού και του µερικού φτάνει σε τέτοιο σηµείο ώστε, έστω και η απόπειρα να σκεφτεί κάποιος από τη σκοπιά του γενικού, να καταγγέλλεται ως κυβερνητισµός. Ακόµα και τα ασφαλιστικά ταµεία δεν είναι για αυτήν την Αριστερά δικά µας, δεν ανήκουν στους εργαζοµένους, αλλά αντιµετωπίζονται σαν να είναι ξένα, ένας θεσµός κατάλληλος, από τη σκοπιά του ατόµου και του ατοµικισµού, µόνο για άρµεγµα.

Η ταξική πάλη από πάλη των εργαζοµένων εναντίον του κεφαλαίου µετασχηµατίστηκε σε πάλη του ατόµου ενάντια στο κράτος (ως εκ τούτου η Αριστερά αυτή συµπορεύεται φυσιολογικά και εκ των πραγµάτων µε τον αντιεξουσιαστικό χώρο γυρίζοντας το ρολόι της ιστορίας της διακόσια χρόνια πίσω).

Η υιοθέτηση της σκοπιάς του ατοµικισµού ήταν η αιτία της επιτυχίας και της επιβίωσης της Αριστεράς στην Ελλάδα σε µια περίοδο που, µετά και την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισµού και µαζί του συλλογικού οράµατός της, σε άλλες χώρες της Ευρώπης η Αριστερά µπήκε στο περιθώριο. Αλλά η διαπίστωση αυτή είναι ταυτόσηµη µε την απόφανση ότι αυτός, η παρόξυνση του ατοµικισµού, υπήρξε ταυτόχρονα και ο ιστορικός της ρόλος την τελευταία τριακονταετία στην Ελλάδα και µε αυτήν την έννοια η Αριστερά συνέβαλε το µερτικό της στη σηµερινή χρεοκοπία του συνόλου και στα δεινά των ατόµων που αυτή συνεπάγεται.

Η Αριστερά, υιοθετώντας τη σκοπιά του ατοµικισµού, συνέβαλε το µερτικό της στη σηµερινή χρεοκοπία του συνόλου και στα δεινά των ατόµων που αυτή συνεπάγεται
Ο ∆αµιανός Παπαδηµητρόπουλος είναι πολιτικός αναλυτής και έχει διατελέσει µέλος της γραµµατείας σύνταξης του περιοδικού «Πολίτης»

2 σχόλια:

Panayotis Koutsopinis είπε...

Αλήθειες που πρέπει να γράφονται και να λέγονται...και να τις πάρουν μαζί τους αυτοί που θα πάνε σύνεδροι στο 1ο συνέδριο της ΔΗ.ΜΑΡ.

Παναγιώτης Κουτσοπίνης

γιαννης ιωαννου είπε...

...εντυπωσιαζει αρνητικοτατα η γενικολογια , η αοριστολογια , η ελλειψη τεκμηριωσης , η επιλεκτικη αποσιωπηση ιστορικων δεδομενων απο τον συντροφο Δαμιανο , του οποιου τα κειμενα στον ΠΟΛΙΤΗ μαζι με ομοια μιας δεκαδα συνεργατων του ΑΓΓΕΛΟΥ ΕΛΕΦΑΝΤΗ συνδιαμορφωσαν την πολιτικη σκεψη ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΟΥ και αρκετων αλλων της γενιας μου
( της υστερης μεταπολιτευτικης)...στα χρονια της νεοτητας μας (1978-1990)...Καταρχην δεν υπηρχε μια ενιαια αριστερα-αλλα πολλες αριστερες ( απο τη δηλωμενη σοσιαλδημοκρτικη εως την ακρα αριστερα-μαοίκη.τροτσκιστικη , νεολενινιστικη...ΚΑΙ τα πρωτα οικολογικα σχηματα π.χ. ΚΙΝΗΜΑ ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ)...και ο κυκλος του ΠΟΛΙΤΗ ειχε ενα σαφες μετωπο με τον λαϊκισμο-η απηχηση των αναλυσεων του ομως μειωνοταν σταδιακα οχι γιατι η κοινωνια δεν ειχε ανοικτα αυτια αλλα γιατι η συντακτικη ομαδα με δικη της επιλογη περιοριζε το κοινο στο οποιο απευθυνοταν: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ αρχικα , ΣΤΗΝ "ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ" ΚΑΤΟΠΙΝ για να καταληξει μετα το 87 ουσιαστικα θεωρητικο περιοδικο του ΚΚΕ ΕΣΩΤ.ΑΑ -τοτε που σε μια εξαρση σεχταρισμου δεν χωρουσε τις αποψεις π.χ. του Μιχαλη ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ...καπου αργοτερα το περιοδικο εγινε πιο ανοιχτο αλλα οι "καλοι καιροι" ειχαν περασει...εκ των υστερων οταν διαβαζω εκεινα τα κειμενα ειναι προφανεις και ορισμενες αδυναμιες ΚΡΙΣΙΜΕς ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΙΚΡΗ ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥΣ...ΥΠΗΡΧΕ ΜΙΑ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ-ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ , ΣΤΗ ρητορικη με πολυ χαλαρη συνδεση με συγκεκριμενες κοινωνικες πρακτικες...αντιθετα τα κομματα της αριστερας -ακομη και το ΚΚΕ λοιδωρουμενο συστηματικα ως "δογματικο" ΣΤΗ ΠΡΑΞΗ λειτουργησε ως το κατεξοχην αντιλαίκιστικο κομμα της δεκαετιας του 70 και του 80, και αυτο χαρις στα πλαισια συγκεκριμενων διεκδικησεων που προωθουσε...τον ρολο αυτο θα μπορουσε να τον παιξει βεβαια καλυτερα το ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ αν δεν εκφυλιζοταν συντομα σε εναν χαλαρο εκλογικο μηχανισμο , με τολμηρες ανανεωτικες εξαγγελιες αλλα χωρις πρακτικες υλοποιησης-πλην φωτεινων εξαιρεσεων σε επιμερους χωρους -ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΜΩΣ ΟΧΙ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ...ΘΑ συμπληρωσω καποια στιγμη με στοιχεια αγωνιστικης -μη ατομικιστικης πρακτικης που εδοσαν μικροτερες δυναμεις της "ακρας" αριστερας π.χ. η "εγκατασταση" στα εργοστασια για αναπτυξη κινηματος (ΕΚΚΕ,προλετ.αριστερα...) , οι πρωτοι οικολ.συνεταιρισμοι ( ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ-κατοπιν ΕΠΟΙΖΩ...)...
...ΓΕΝΙΚΑ, ειναι αδικη η συγκριση προδικτατορικης περιοδου με τη μεταπολιτευση , ειναι εντελως αλλη η συμπεριφορα και η αλληλεγγυη των διωκομενων αριστερων και αλλη σε περιοδο σχετικης ομαλοτητας οπως το 74-ΚΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ...ΣΥΝΕΒΗ ΠΑΝΤΟΥ ΟΠΟΥ ΥΠΗΡΞΑΝ ΑΝΑΛΟΓΕς ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ...εξαλλου στην "ανανεωτικη αριστερα" υποστηριζαμε την "κοινωνια των πολιτων" ΠΟΥ ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΕ ΑΤΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ...η ατομικοτητα βεβαια μπορει να εξελιχθει και ως ατομικισμος-π.χ. αμερικανικη κοινωνια, προτυπο κατα τα αλλα...
...η προσπαθεια ενοχοποιησης συλληβδην της αριστερας ως πολιτικης παραταξης εκτος απο τις προφανεις πολιτικες σκοπιμοτητες στηριξης του πολιτικου προσωπικου που διαχειριζεται σημερα την εξουσια ( απεκτησαν αιφνης ασυλια για το παρελθον και το παρον;) ΣΚΟΝΤΑΦΤΕΙ ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ -ΔΕΝ ΠΑΘΑΜΕ ΟΛΟΙ ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ...Π.Χ. τα ΝΕΑ που φιλοξενουν την αναλυση και πολλες αναλογες, ΔΕΝ ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕση "ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ ΝΕΡΟ ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ" ...ΕΚΕΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΛΑΊΚΙΣΜΟ...δεη ηταν λαικισμος η πλαστη εικονα της ισχυρης ελλαδας επι ΣΗΜΙΤΗ; η ασυστολη κρατικη προπαγανδα του ευκολου πλουτισμου μεσω ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ; ΤΟ ΦΙΑΣΚΟ ΤΗΣ "ΧΡΥΣΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ";
...ας ξαναδιαβασει τα κειμενα του ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ-ΚΑΙς Ας ΣΕΒΑΣΤΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ -ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ , δειχνοντας την στοιχειωδη αντικειμενικοτητα -που δειχνουν και οι συντηρητικοι δημοκρατες ...

...υπαρχουν πολλα ακομη να ειπωθουν για τον προφανη στους χειμαζομενους πολιτες , λαϊκισμο του "αντιλαικισμου"...

υ.γ. ...και δεν νομιζω οτι μπορει να ΜΑς βοηθησει ο κ. Σταυρος Ψυχαρης -ΠΡΩΗΝ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ "ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ"-αξιοκρατικοτα (!!!) επιλεγμενος , Ουτε ο γνωστος εκσφενδονιστης μπουκαλιων κ. ΠΡΕΤΕΝΤΕΡΗΣ ...

http://www.metarithmisi.gr/imgAds/epikentro_1.gif

Αναγνώστες