Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Σχεδιασμός αστικής ανάπτυξης και Place Branding: μια δεύτερη ματιά

Θέλω να συνεχίσω τη συζήτηση που άνοιξα στην τελευταία καταχώρηση με τίτλο Η (ταραγμένη) σχέση μεταξύ του πολεοδομικού σχεδιασμού και του branding. Πρόκειται για το ρόλο του place branding στον σχεδιασμό αστικής ανάπτυξης και η περίπτωση που απασχολεί το μυαλό μου είναι η Αθήνα και πάλι.  (Οπότε αν δεν το έχετε διαβάσει ήδη, πρώτα να διαβάσετε την προηγούμενη μου καταχώρηση).  Οι τόποι αποτελούνται από περίεργες και πολύπλοκες διαδικασίες που περιλαμβάνουν σύμβολα.  Αυτά που αντιπροσωπεύουν έναν τόπο, οι εικόνες, οι φαντασίες, οι αναμνήσεις και οι επιθυμίες μας γι 'αυτό φέρουν μια ισχυρή συμβολική αξία.  Έτσι, προφανώς, οτιδήποτε έχει να κάνει με έναν τόπο - συμπεριλαμβανομένου και του χωροταξικού σχεδιασμού – αποτελείται από διάφορα επίπεδα, ένα εκ των οποίων πάντα θα είναι συμβολικό.




Μέχρι εδώ καλά.  Όμως, αντιλαμβάνοντας έναν τόπο μόνο σε συμβολική διάσταση, αγνοώντας την υλικότητά ή τις ανθρώπινες δράσεις και σχέσεις που την αποτελούν, είναι μια σοβαρή παράλειψη - ή καλύτερα μια αμφισβητούμενη επιλογή.  Έτσι, αν αποφασίσετε να επενδύσετε στο μεγαλοπρεπή σχεδιασμό μιας τοποθεσίας, στην προκειμένη περίπτωση στην λεωφόρο Πανεπιστημίου στην Αθήνα αποκλειστικά για τη συμβολική της αξία, συνειδητά αποφασίζειτε να θέσετε το συμβολικό στοιχείο του τόπου πάνω από τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, καθώς και πάνω από όλες τις άλλες ανθρώπινες σχέσεις και δραστηριότητες.


Μιλώ και πάλι για τα σχέδια για την πεζοδρόμηση της λεωφόρου Πανεπιστημίου στην Αθήνα, αυτή η κεντρική λεωφόρος γεμάτη με κάθε τύπου συμβόλων: της κεντρικότητας, της ιστορίας, του πολιτισμού, του πλούτου, του κοσμοπολιτισμού κλπ.  Η μόνη εξήγηση που έχω γι 'αυτήν την απόφαση έχει να κάνει με αυτό το πλαίσιο των συμβόλων, επειδή δεν ανταποκρίνεται σε καμία πραγματική ανάγκη στην Αθήνα σήμερα.


Δεν προσπαθώ να πω ότι η συμβολική έννοια ενός τόπου δεν έχει σημασία, το αντίθετο μάλιστα.  Έχουμε μάθει ότι στο place branding παίζουμε με τα συμβολικά στοιχεία συνέχεια.  Ωστόσο, εάν αποφασίσετε να σχεδιάσετε μία πόλη ή ένα τμήμα της πόλης, και το κίνητρό σας είναι μόνο συμβολικής φύσεως, τότε ταυτόχρονα αποφασίζετε για το ποια θέματα είναι σημαντικά και ποια όχι: η ποιότητα ζωής, η δικαιοσύνη και τα δικαιώματα στην πόλη γίνονται πλέων ενοχλητικά στοιχεία.  (Εγώ πιστεύω πως το κίνητρο είναι άλλο, αλλά θα επανέλθω σε αυτό κατά τις επόμενες ημέρες).


Ο ίδιος αμφισβητήσιμος συμβολισμός μπορεί να βρεθεί στην ρητορική αυτών πίσω από το σχεδιασμό.  Γι 'αυτούς ο δρόμος μετατρέπεται σε έναν «πυκνωτή», σε μια πόλη με μια «ιστορική διαστρωμάτωση», ενώ οι «ζωτικής σημασίας φορείς» υποφέρουν από «παθογενίτιδα».  Οι λέξεις είναι δανεισμένες από άλλες ειδικότητες και στρεβλώνονται μέχρι να χάσουν την σημασία τους – σημαίνοντες χωρίς το σημαινόμενο.


Αυτό δεν είναι το είδος του σχεδιασμού αστικής ανάπτυξης που απαντά στις ανάγκες των ανθρώπων. Θα προτιμούσα το ονομάσουμε συμβολικό σχεδιασμό. Και αν αυτό προσφέρει το place branding, τότε εγώ σίγουρα μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

http://www.metarithmisi.gr/imgAds/epikentro_1.gif

Αναγνώστες