Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2011

Λέανδρος Ρακιντζής: Η διαφθορά εξέθρεψε την κρίση

Συνέντευξη στον Ευτύχη Παλλήκαρη, Athens Voice, 12.10.11
Από το 2004, ως γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, ο Λέανδρος Ρακιντζής γράφει τη δική του ιστορία. Λέει τα πράγματα με τ’ όνομά τους και ενοχλεί αρκετούς. Κατά τη διάρκεια της μέχρι τώρα θητείας του τετραπλασιάστηκε ο όγκος των υποθέσεων που χειρίζεται, όπως προκύπτει από τις εκθέσεις πεπραγμένων που παρουσιάζει κάθε έτος, ενώ ενισχύθηκε η πειθαρχική του δικαιοδοσία και ανέλαβε τον έλεγχο των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης (πόθεν έσχες) σημαντικών κατηγοριών δημόσιων λειτουργών. Ο κ. Ρακιντζής μάς μιλά σήμερα για την κρίση, τη διαφθορά, τις καταγγελίες και το τι μπορεί να γίνει ώστε η χώρα να γυρίσει σελίδα.
  Για την κοινή γνώμη, η κρίση είναι βαθύτερη εξαιτίας της εκτεταμένης διαφθοράς στη χώρα...
Σύμφωνα με στοιχεία του Brooikings Institution, η διαφθορά στοιχίζει 20 δις ευρώ το χρόνο. Αν αυτά τα αναγάγουμε σε κάποια χρόνια πίσω, θα δούμε ότι πράγματι ένα μεγάλο μέρος του ελλείμματος οφείλεται στη διαφθορά. Αλλά παράλληλα η διαφθορά κατατρώγει τους μηχανισμούς που είτε θα εμπόδιζαν αυτή την κατηφόρα είτε θα βοηθούσαν τη χώρα να ανακάμψει.

 
Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Για παράδειγμα, η γραφειοκρατία κοστίζει γύρω στα 8 δις το χρόνο. Τόσα θα εξοικονομούσαμε με την καταπολέμησή της. Αυτό θα ήταν ένα καλό μέτρο πρόληψης. Σε ό,τι αφορά στην καταστολή της διαφθοράς, είναι θέμα μηχανισμών και κυρίως της Δικαιοσύνης. Εδώ, δυστυχώς, έχουμε πρόβλημα. Μέχρι και η τρόικα το κατάλαβε και παρενέβη, και οι δικαστές, αντί να παραδεχτούν τις μεγάλες καθυστερήσεις, ζήτησαν επιπλέον χρήματα... Όταν ήμουν νέος δικαστής δικάζαμε μέχρι τις 5 τα ξημερώματα, όταν υπήρχε ανάγκη. Τώρα 3 η ώρα τα δικαστήρια διακόπτουν. Γιατί; Δεν έχω καταλάβει αυτό το ωράριο, αλλά είναι οι δικηγόροι και οι γραμματείς που αντιδρούν.
 
Το μπλοκάρισμα στις δίκες δεν έχει προηγούμενο...
Το Πρωτοδικείο Αθηνών εξυπηρετεί 5 εκ. πολίτες! Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει αυτό. Πρέπει τάχιστα να σπάσει στα τέσσερα, ώστε να μη μαζεύονται δεκάδες χιλιάδες στην Ευελπίδων.
Αυτό γιατί δεν γίνεται;
Μπλοκάρει στα συμφέροντα των δικηγόρων. Από το 1983 υπάρχει νόμος για να συγκροτηθούν περιφερειακά πρωτοδικεία. Είδατε να γίνεται κάτι; Εμποδίζουν οι δικηγόροι.
Μήπως  το λιγότερο κράτος θα είναι χτύπημα κατά της διαφθοράς; Τι μηνύματα λαμβάνετε τώρα με την κρίση;
Όσο πιο μεγάλο είναι το κράτος, όσο περισσότερα χρήματα διακινούνται μέσα σε αυτό, τόσο θεριεύει η διαφθορά. Βεβαίως επηρεάζει και η κρίση. Εξαιτίας της κρίσης το «φακελάκι» στους γιατρούς έχει συρρικνωθεί. Κάποιοι παίρνουν 500 ή 300 ευρώ, ενώ κάποτε τα πετούσαν στα μούτρα των πελατών τους... Το κακό δεν είναι μόνο η διαφθορά, αλλά κυρίως η ανοχή και η αποδοχή του κόσμου. Αντί να θεωρούν αυτούς που παίρνουν φακελάκι κοινωνικά παράσιτα, τους δέχονται, τους θαυμάζουν. Το φακελάκι κάποιοι το δίνουν έστω και βρίζοντας, και διαφθείρουν με τον τρόπο τους τούς γιατρούς στο ΕΣΥ.

Πόσοι είναι αυτοί που παίρνουν το φακελάκι;
Περίπου το ένα τρίτο των γιατρών ζητάει φακελάκι, το ένα τρίτο δέχεται κάποια δώρα χωρίς να τα ζητήσει και το υπόλοιπο ένα τρίτο δεν δέχεται τίποτα. Η μεγάλη διαφθορά όμως συνδέεται με το σύστημα προμήθειας φαρμάκων και νοσηλευτικού υλικού, ενώ υπάρχει η δυσκολία να σταματήσει η ροή υλικού ακόμα και στα στοιχειώδη.

Έχετε γίνει δέκτης ανάλογων περιστατικών...
Ναι, κάθε λογής. Ένα παράδειγμα:  Έφτασε μια καταγγελία, που επαληθεύτηκε, ότι ο διοικητής του νοσοκομείου του Αγρινίου έβαλε χέρι στο παγκάρι της εκκλησίας του νοσοκομείου και με τα λεφτά αυτά αγόρασε... γάντια και γάζες! Κάποιοι τον κατήγγειλαν ότι έβαλε χέρι στα άγια χρήματα... Εγώ, πάντως, επικρότησα την ενέργειά του.

Η εφορία πώς έφτασε να «πιάσει πάτο» και η διαφθορά να είναι τόσο εκτεταμένη;
Κάποιοι εφοριακοί πιάνονται να τα παίρνουν επ’ αυτοφώρω και πέφτουν στα μαλακά. Ακόμα και τώρα... Στα δικαστήρια δεν δικάζονται σχεδόν ποτέ και αν δικαστούν, απαλλάσσονται. Όλοι λένε ότι τους παγιδεύσανε, ότι τους έβαλαν τα λεφτά με το ζόρι στην τσέπη. Επαναλαμβάνω, η Δικαιοσύνη δεν κάνει καλά τη δουλειά της. Πέρσι στην Κέρκυρα συνελήφθησαν υπάλληλοι του ΣΔΟΕ για δωροδοκία. Πέρασε ένας χρόνος και ακόμα δεν έχει εκδικαστεί η υπόθεση.

Τι απέγινε το πόρισμά σας για τις επιχορηγήσεις της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ από τη διοίκηση της εταιρείας; Δεχτήκατε, μάλιστα, για την υπόθεση αυτή έντονη κριτική από τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ κ. Φωτόπουλο, για επιλεκτική κίνηση κατά του σωματείου...
Την έρευνα την ξεκίνησα κατόπιν παραγγελίας της τότε υπουργού Τ. Μπιρμπίλη, δεν επέλεξα εγώ την υπόθεση. Η επίθεση εις βάρος μου ήταν προσωπική και τελείως ψευδής... Ο εισαγγελέας διενεργεί προκαταρκτική εξέταση, που ολοκληρώνεται σύντομα, και υπάρχει ενδεχόμενο να ασκηθούν διώξεις κατά των διοικήσεων της ΔΕΗ που έδιναν αυτές τις παροχές, υποκύπτοντας σε πιέσεις.

Πιστεύετε ότι οι συνδικαλιστικές ηγεσίες έχουν μερίδιο ευθύνης για την κρίση και το θέριεμα της διαφθοράς;
Ο συνδικαλιστής έχει τη δική του νοοτροπία. Πάνω απ’ όλα τα συμφέροντα του συνδικάτου και του κλάδου του. Δεν τον ενδιαφέρει τόσο πολύ η Ελλάδα ή αν θα λειτουργήσει η διοίκηση. Ας κρίνει ο καθένας τι είναι σωστό και τι όχι... Αλλά  γενικά δεν μπορείς να συνεννοηθείς με τους συνδικαλιστές. Η συνήθης επωδός είναι περισσότερα λεφτά, λιγότερη δουλειά.

Στην Ευρώπη τα συνδικάτα ξέρουν επίσης να συνομιλούν, να συνδιαλέγονται...
Την περασμένη Τετάρτη έγινε γενική απεργία. Γιατί; Η κυβέρνηση εφαρμόζει μέτρα που ψηφίστηκαν από τη Βουλή. Με τη συγκεκριμένη απεργία, τι επιτυγχάνεται; Μήπως δικαιολογούν την παρουσία τους κάποιοι ως συνδικαλιστές; Είναι δυνατόν να υποχωρήσει η κυβέρνηση; Με τα μέτρα αυτά υπέστη ήδη ένα τεράστιο πολιτικό κόστος. Το ίδιο θα έλεγα και για τις καταλήψεις στα πανεπιστήμια. Δεν έχουν νόημα, ο νόμος ψηφίστηκε. Ωστόσο, σημειώνω την αξιοθαύμαστη πρωτοβουλία των φοιτητών, που ζητούν ανοιχτά πανεπιστήμια. Όταν σχηματιστεί μια «κρίσιμη μάζα», τότε αυτή θα είναι πιθανόν ικανή να αλλάξει την κοινωνία στις αποφάσεις που παίρνει. Είναι ελπιδοφόρο για το μέλλον.

Οι πολιτικοί γίνονται αντικείμενο σφοδρής κριτικής...
Δυστυχώς, οι πολιτικοί εξαρτώνται από την ψήφο και υπολογίζουν το λεγόμενο πολιτικό κόστος. Για μένα, αυτό δεν είναι σωστό. Σαφώς θα μπορούσαν να υπάρξουν μέτρα από όλες τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Κάποια ελήφθησαν, αλλά αργά. Το φάρμακο πρέπει να λαμβάνεται σε σωστές δόσεις, την κατάλληλη στιγμή.

Η τρόικα είναι ευχή ή κατάρα;
Στο σημείο που βρισκόμαστε, νομίζω ότι είναι η μόνη διέξοδος.

Πολλοί παράγοντες του δημόσιου βίου ζητούν έκτακτα μέτρα, για αναθεωρητική Βουλή, για κυβερνήσεις - λύσεις έκτακτης ανάγκης. Πώς κρίνετε ανάλογες πρωτοβουλίες;
Όποια μέτρα και αν ληφθούν, πρέπει αυτό να γίνει με νόμιμες διαδικασίες. Είναι εύκολο να εκτραπεί κάποιος και μετά δεν συμμαζεύεται... Ωστόσο, άλλη είναι η ανάγκη, να βρει ο πολιτικός κόσμος κοινά σημεία επαφής, ώστε οι όποιες πρωτοβουλίες να έχουν ευρεία αποδοχή από την κοινή γνώμη. Και κάτι ακόμα. Λένε πολλοί ότι πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία του  Έλληνα. Αυτό θα πάρει μερικές γενιές... Η νοοτροπία μας δεν αλλάζει εύκολα, είναι θέμα αγωγής, μόρφωσης. Αλλά αν τεθούν σωστές προοπτικές, πιστεύω ότι οι Έλληνες μπορούν να τις ακολουθήσουν.
 

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ KAI ΔΙΑΦΘΟΡΑ
1. Είναι άγνωστο το ακριβές μέγεθος των κερδών της “βιομηχανίας” της διαφθοράς ως ποσοστό του ΑΕΠ. Μερικοί ισχυρίζονται ότι κυμαίνεται από 6 έως 10% του ΑΕΠ. Πρόσφατα, εκτιμάται ότι η παραοικονομία στην χώρα μας προσεγγίζει το 40% του ΑΕΠ.
2. Με το δεδομένο ότι και τα δύο μέρη ωφελούνται είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι αυτός που χρηματίζει δημόσιο λειτουργό πρέπει να ωφελείται τουλάχιστον εξίσου, αν όχι περισσότερο, εκτός και αν βρίσκεται σε δεινή θέση (απειλή φυλάκισης, πτώχευσης κ.λ.π.) ή προσδοκά μακροπρόθεσμα οφέλη (πτώχευση ανταγωνιστών, δεσπόζουσα θέση στην αγορά, κ.λ.π.).
3. Με βάση τον παραπάνω ”λογικό” κανόνα συναλλαγής, η οικονομική ζημία για το δημόσιο είναι τουλάχιστον διπλάσια (και για μεγάλα ποσά έως και 10πλάσια) του ποσού χρηματισμού δημόσιου λειτουργού. Την οικονομική ζημιά την καρπώνονται ως παράνομο και ανήθικο κέρδος ντόπιοι και ξένοι αντιπρόσωποι/έμποροι/προμηθευτές οπλικών συστημάτων, ιατρικού εξοπλισμού και υλικών, κ.λ.π. καθώς και μελετητικές και εργοληπτικές επιχειρήσεις που γιγαντώθηκαν την τελευταία 20-ετία.
4. Επομένως, αν την περίοδο της τελευταίας 35-ετίας, με ένα διαρκές πρόγραμμα καταπολέμησης της διαφθοράς υπήρχε μείωση κατά 3% του ΑΕΠ των ποσών χρηματισμού δημόσιων λειτουργών, οι συνολικές δαπάνες έργων, μελετών ή προμηθειών θα μειώνονταν τουλάχιστον κατά 6% του ΑΕΠ ετησίως, με αποτελέσματα:
Αύξηση της ταχύτητας εκτέλεσης ή/και εκτέλεση περισσότερων δημόσιων έργων
Ενδεχομένως αύξηση της ποιότητας εφόσον είχε συσταθεί και λειτουργούσε αδιάφθορη αρχή ποιοτικού ελέγχου
Μείωση του δημόσιου χρέους
Ανακατανομή των ανακτημένων κονδυλίων για υγεία, πρόνοια, εκπαίδευση, έρευνα , επιχειρηματικότητα
Το μέσο ΑΕΠ την τελευταία δεκαετία ανέρχεται σε 150 δις. Με μείωση μόλις κατά 6% του ΑΕΠ στις συνολικές δαπάνες έργων, μελετών ή προμηθειών θα εξοικονομούνταν τουλάχιστον ετησίως 9 δις και συνολικά 90 δις (το συνολικό ποσό που θα λάβουμε από την ΕΕ-ΔΝΤ είναι 110 δις).
5. Ο χρηματισμός στα δημόσια έργα, τις μελέτες, την παροχή υπηρεσιών και τις προμήθειες διαπερνά κατακόρυφα και οριζόντια όλους του τομείς δημόσιας δραστηριότητας. Οι αιτίες είναι:
Για τους δημόσιους λειτουργούς
• Απόκτηση πρόσθετων εισοδημάτων για καλύτερη διαβίωση
• Αντιμετώπιση των υψηλών εξόδων εκλογικών δαπανών
• Η λειτουργία “αφανών εταιρειών” με σκοπό το επιχειρηματικό κέρδος, παράλληλα με την υπηρεσία –υποτίθεται- υψηλόβαθμου κρατικού λειτουργού
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες/επιχειρηματίες
• Σε χαμηλότερα εισοδηματικά επίπεδα η επιβίωση της επιχείρησης
• Σε υψηλότερα εισοδηματικά επίπεδα η εξασφάλιση “ζωτικού χώρου” ασφαλούς άσκησης των λειτουργιών της επιχείρησης στον δημόσιο τομέα με αντίστοιχη ζημία σε άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και στη συνέχεια η δημιουργία νέων επιχειρήσεων για την κατάληψη και άλλων “ζωτικών χώρων” σε άλλους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, με κύριο πελάτη (ή πάροχο αδείας) το κράτος.

Αφωτιστος Φιλελλην

Ανώνυμος είπε...

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ KAI ΔΙΑΦΘΟΡΑ-2
6. Τέτοιες οικονομικές πρακτικές, εκτός από την σημαντική επιβάρυνση της συνολικής αξίας έργου, μελέτης ή προμήθειας , άρα και του κρατικού προϋπολογισμού, διαχρονικά , έχουν σημαντικές εγκληματικές επιπτώσεις σε ανθρώπινο επίπεδο (στέρηση υγείας και ζωής) όπως αναφέρεται στο εδαφ. 8
και δυσμενείς επιπτώσεις στους μικρούς και μεγαλύτερους ελεύθερους επαγγελματίες/επιχειρηματίες που δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν τέτοιες πρακτικές λόγω π.χ. αρχών ή διαφορετικής κομματικής ένταξης και μερικές φορές επαχθείς επιπτώσεις (σταδιακή μείωση όγκου εργασιών, ζημιές, πτώχευση/διακοπή δραστηριοτήτων)
7. Οι πολιτικοί και συνδικαλιστικοί χώροι με τα “ επαγγελματικά στελέχη “ανέκαθεν αποτελούσαν προνομιακούς χώρους γένεσης της διαφθοράς λόγω της μακρόχρονης καθημερινής συνύπαρξης των στελεχών και –επομένως –της οικειότητας των συμμετεχόντων και του κυνισμού που αναπτυσσόταν με την παραγωγή ενδοπαραταξιακής ή ενδοκομματικής ίντριγκας , την παροχή εκδουλεύσεων προς τα κατώτερα στελέχη και ψηφοφόρους, και δεν είναι ξεκάθαρο πως διαπλέκεται και παραμορφώνεται το εκάστοτε πολιτικό όραμα (αν υπήρχε;) μαζί με το προσωπικό όραμα για ανέλιξη, αναγνωρισιμότητα, πλουτισμό (νομιμοφανή ή παράνομο), επιρροή κ.λ.π.
8. Η εγκληματική διάσταση της διαφθοράς σε ανθρώπινο επίπεδο
Στο άρθρο ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ " Οι Τετρακόσιοι " Η ΑΥΓΗ 01/08/2010 αναγράφoνται:
"…Αλλά οποιοσδήποτε διοικεί σωστά μια χώρα, βρίσκεται καθημερινά μπροστά σε φρικτά διλήμματα: Να ξοδέψω δώδεκα εκατομμύρια για να βελτιώσω τον αυτοκινητόδρομο, βελτίωση που θα σώζει μια ζωή κάθε χρόνο επί δέκα χρόνια, ή να βάλω ακτινολόγους και μηχανές μαστογραφίας σε τρία κέντρα υγείας, που θα κοστίσουν δύο εκατομμύρια τον χρόνο και θα σώζουν δύο ζωές; Ή να ρίξω αυτά τα λεφτά σε άλλους τομείς -εκπαίδευση, πολιτισμό, περιβάλλον, επενδύσεις- που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής όλων; ...., ο πιο σωστός τρόπος για να παίρνεις τέτοιες αποφάσεις είναι να κοστολογείς αυτό που δεν έχει τιμή. Έτσι λοιπόν, στις δυτικές κοινωνίες, αυτό που ακούγεται ως τρέχουσα τιμή για ένα χρόνο ζωής -καλής ποιότητας- ενός πολίτη είναι περίπου 100.000 ευρώ"(σημείωση ΦΚ ας τα κάνουμε 50.000 )
"...Από την άλλη, τα 50 δισ. ζημιά στη χώρα που προξένησαν οι Τετρακόσιοι στοίχησαν την ζωή σε 12.500 ανώνυμους πολίτες"(σημείωση AΦ ορθότερα
50.000.0000.0000ευρώ:100.000 ευρώ/έτος x40έτη= 25.000 άτομα)
* Ο Χρίστος Παπαδημητρίου (christos@cs.berkeley.edu) είναι καθηγητής της Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας.

Αφωτιστος Φιλελλην

http://www.metarithmisi.gr/imgAds/epikentro_1.gif

Αναγνώστες